Dichterlijke snufjes wereldburgerschap

Als een nieuwjaarswens klinkt de quest-for-wisdom-werelddroom:

Is de wereld soms een symfonie

van dansende atomen?

In een oceaan vol AUM ॐ 唵

en kosmische harmonie!

Daar dansen wij een sarabande

rond de wildste dromen

in euforie: de Mede vloeit

met karmozijnen geuren

en kersen vol compassie —

is dit nostalgie?

Een werelddroom zo mooi en haast te zoet voor wie

realistisch is en in ‘t verleden leeft vol pijn

met zure azijn — oog om oog, tand om tand

wankelmoedig voor een dans met open hand

op het ritme van het hart … luister luister

hoor ‘t engelgezang en liefdesgefluister.

Is deze droom te utopisch of kunnen we beter leren dromen? Als QfWf-projectgroep volgen we de wijsheid van de Ghanese Sankofa vogel om eerst de lessen uit de geschiedenis op te halen!

Tijdens de start in de bibliotheek van Bussum op 21 oktober 2023 hebben we het gedicht van Erfan Pourmohammadi gezamenlijk gelezen, door de tekst door te geven langs alle aanwezigen waarbij steeds iemand een dichtregel voorlas.

Onze grondrechten 

Geïnspireerd door het gedicht “BARAYE” van Iraanse vrijheidsstrijder Shervin Hajiaghapour

Omwille mijn broer, jouw broer, al onze broeders

Omwille mijn zus, jouw zus, al onze zusters

Voor de kleurrechten

Voor geel, rood, wit, zwart

Voor ieder persoon met een hart

Voor het leven leren dansen zonder angst

Voor een mens die in geen kader past

Omwille mijn moeder, jouw moeder, al onze moeders

Voor de lichaamsrechten

Voor iedereen die waarde aan iedereen hechtte

Voor mensen die voor emancipatie vochten

Voor de verloren talenten en hun wensen

Voor de onbekende namen in club “het beste”

Omwille mijn vader, jouw vader, al onze vaders

Voor iedereen die vocht tegen fascisme en andere daders

Voor hun leeftijdsrechten

Voor hun eer, trots en rimpels

Voor hun herinneringen, al iets simpels

Omwille het , deze, dat

Voor de bestaansrechten

Voor onze moederaarde zonder moeder

Voor ontbossingen, klimaatveranderingen, uitgestorven dieren

Voor hongernood en vluchtelingen zonder papieren

Voor de vervuilde lucht

Voor drinkwater die zuiverheid zucht

Voor alle bloemen en dieren in gevangenis

Voor de rechten van wat er zal komen en wat er al is

Omwille de volgende generatie

Voor de ademrechten

Voor alle stembanden zonder stem

Voor geen verschil tussen haar en hem

Voor onze imperfectie en beperkingen

Voor onze twijfels en bedenkingen

Voor het einde van verplichte paradijs

Voor naastenliefde als de hoogste prijs

Omwille eenheid en saamhorigheid

Voor de denkrechten

Voor God, Koran, Bijbel en Thora

Voor moeder Theresa, Mahatma Gandhi en Nelson Mandela

Voor de gevangengenomen denkers

Voor vrijheid en gelijkheidsvechters

Omwille mijn zoon, jouw zoon, onze zonen

Omwille mijn dochter, jouw dochter, al onze dochters

Nee nee nee

Omwille mijn kind, jouw kind, al onze kinderen

Voor de genderrechten

Voor een meisje die wenste dat ze een jongen was

Voor een jonge die in een verkeerd lichaam  geboren was

Voor  LHBTIQ plus-ers, voor de cisgenders

Voor een gendervrije paspoort

nee nee nee

Voor überhaupt geen paspoort bij de poort

Omwille al deze eindeloze “voor-en”

Voor alle verbroken ketenen

Voor de vechters die gelijke kansen ontkennen

Voor pronouns zij/ hij/ die

Voor mij/ jou/ ons

Op de Ontmoetingsdag op 21 april in De Kapel in Bilthoven heeft Erfan Pourmohammadi zijn gedicht over wereldburgerschap in mythische beelden voorgedragen:

Het adres

Net voor de zonsopkomst vroeg de berg aan de wind

Waar is het huis van inclusie?

de zon schonk een takje licht aan de duisternis

En wees de verte aan

Jij gaat richting de vallei van onwetendheid

Wind liet in verte een huis zien en zei

Net naast dat huisje is een lokale weg

Een mooie weg die groener is dan alle groene

Daar ga je de waarheden uitdagen

Vervolgens ga je naar het einde van het steegje

Achter een paar keren vallen en opstaan

In het verlengen van imperfectie

neem je een bocht naar de eerlijkheid

en net twee stappen voor de eenzaamheid

Stop je bij de fontein van de naastenliefde

Zoek saamhorigheid op in het grotere geheel

En blijf jouw moment afwachten

zodra je vlinders in jouw buik voelt

Eet de vrucht “harmonie” van de en/en boom

In de vloeiende intimiteit van het moment

alleen dan kan jij helder zien waar inclusie is

Net naast dat huisje, begin van de weg, waar een lokale weg was,

Een mooie weg die nu even groen is dan alle andere groene

In dat steegje, tussen jouw huisje en het huis van je reisgenoten.

De eerste bijeenkomst: dialogeren, verbeelden, verklanken van werelddromen

Angela Gilds heeft op deze dag een Spoken Word uitgesproken als terugblik op de bijeenkomst met de QfWf-projectgroep ‘Wereldburgerschap van de straat’:

Woordenkaart ‘Wereldburgerschap’

Een heel mooi streven

Om voor te leven

De keus te maken

Elkaar positief te raken

Ik zie jou

En jij ziet mij

Uniek dat jij bent

Nooit eerder gekend

Samen connecten

Met mooie effecten

Een gevarieerd tafelgesprek

Aan treffende woorden is geen gebrek

Wij zijn heel verschillend

En toch één

In open denken en energie

Hebben wij veel gemeen

Met kletskoek, drank, pen en papier

Vinden wij een manier

Om samen een woordboom te maken

Een woordboom die leeft

En kernwoorden geeft

Een prachtig resultaat

Een woordenwolk die staat

Onze gevarieerde woordenkaart

Een ieder kan zijn route kiezen

Je kan winnen noch verliezen

Het avontuur staat open

Om jouw wensroute te lopen

Heel veel succes

Met deze inspirerende les!

En Robin Stemerding uit de projectgroep vindt als geen ander woorden om dat spannende gezamenlijke begin te laten voelen: het maken van ‘iets’ samen, zonder het resultaat van te voren te weten…met een samenwerkingspartner, die we nog gaan ontmoeten!

Het wachten waard

We wachten op een begin,

een gezamenlijk begin.

we brengen deze tijd samen door,

met geduld op wat wil gebeuren,

in afwachting op wat zich tonen wil.

Hoezo effectiviteit en behaalde doelen?

Deze gelegenheid hebben we niet vaak.

We laten de tijd,

gedeelde tijd

we laten het de ruimte,

en staan open.

De tweede bijeenkomst: Spiraliseren en Crealiseren

Een zeer krachtige tweede bijeenkomst van de QfWf-projectgroep ‘Wereldburgerschap van de straat’ in Amsterdam op 1 juni 2024 met een zangworkshop onder leiding van Marianne Selleger. Dit leidde tot vurig enthousiasme en verbinding als groep. In twee- en drietallen ontstonden er spontaan levensliederen als wereldburgers:

Spiraliseren
Is het tij samen keren
Geen eind en geen begin
We zitten er samen in
Samen kunnen we streven
Naar een mooier leven
Samen kunnen we streven
Naar een mooier leven

En:

Het kosmische ei dat maakt zo blij,
Je blijft er buiten, maar hoort erbij
Je gooit je er in, ook al heb je geen zin,
Je vind jezelf en voelt je zo oneindig vrij en blij

En:

Dansen met elkaar, dat raakt een snaar
jij en ik, wereldburgers met elkaar …

De derde bijeenkomst: Wandeling op het Marineterrein in de Wereldstad

Fijn hoe Angela Gilds weer een gedicht heeft voorgedragen, die de creatieve flow met elkaar heeft laten droomstromen van de tweede naar de derde bijeenkomst!

Vocale Ultieme Verbinding

Blijdschap, vrijheid, kracht

Is wat ons samenbracht

Heel veel positieve energie

Is wat ik constant zie

Samen staan wij sterk

Duo en trio werk

Woorden als Zeker Weten

Niet Meer Weten

Liefde, Kracht en Hart

Niet vergeten!

Samen dansen

Gaat heel goed

Samen streven

Naar een mooier leven

Het Kosmische Ei

Je blijft erbij

Je vindt jezelf

Oneindig vrij en blij

Spiraliseren

Samen proberen

Crealiseren in een beeld

Passende muziek erbij

Maakt ons allen reuze blij

Klink de glazen

Niet verbazen

Hoe gezellig het einde is

Broodje kaas

Water vaas

Leuke tijd

Die ons verblijd

Geef het door

Ga ervoor

Zingen wij in koor

Ach laat ons luisteren

Vreedzaam en met respect

Ach laat ons leven

Samen met elkaar

Op deze derde bijeenkomst zijn de lijnen van het verbeelden, verwoorden en verklanken letterlijk en van binnenuit samen gekomen! Robin Stemerding heeft het spontane plezier en het fragiele proces van het weven aan gedeelde werelddromen als interculturele gemeenschap door samen te zingen, verbeelden en iets te maken in woorden gevat:

Het geluk van vraag en antwoord

Ergens wordt iets uitgedrukt,

Ergens wordt iets gehoord,

Ergens wordt iets uitgedrukt,

Ergens wordt iets gezien,

Iets wordt herkend,

Een lach verschijnt.

We drukken uit,

horen, luisteren, kijken, zien.

We antwoorden.

De vreugde van ontmoeten.

We weten dat we elkaar horen en zien,

Een bevestiging van mogen zijn.

Hoe hoopvol de toekomst in te gaan — naar de wijsheid van de Ghanese Sankofa Vogel turend in het verleden om daar op te halen wat er is blijven liggen:

´Se wo were fi na wosankofa a yenkyi´!

Wereldburgerschap als oproep de ander als ander te erkennen en niet als meer of minder ‘van ons’. Staande op die morele grond is er hoop voor de toekomst!  Echter, met spanningen, breuken, geweld en oorlogen lijkt wereldburgerschap even urgent als veraf.

Hoe te leren uit de geschiedenis van (de)kolonisering? Van belang is een kritisch historisch bewustzijn om de eeuwenlang ingesleten patronen van culturele onder- en bovenschikking, processen van sociale in- en uitsluiting en de ‘onzichtbare’ neerbuigende bejegening in het dagelijks leven te doorzien en om te buigen naar …. wereldburger van de straat!

Wij delen de straten van onze wijk en accepteren wel de uitwerpsels van onze viervoetige huisgenoten die stad vervuilen — terwijl we de vreemde ander, die ons de beste levenslessen kan leren, weg willen hebben – de vreemdeling, randfiguur, zot, buitenlander, zwerver, junk, of queer persoon. Hoe onze eigen angsten en hebzucht niet op de ander te projecteren, maar deze anders te láten zijn?!

Zijn wij niet allemaal nomaden?

Wie ben ik?

Een wezen op twee voeten, dat door de wereld wandelt …

waar wolken zich samenpakken en mensentranen zijn.

Voel ik me thuis in een wereld verscheurd door venijn,

waar je met een document moet bewijzen welkom te zijn

en ongedocumenteerden als paria worden behandeld?

Neen, pas als mensen als mens welkom zijn, voel ik me in de wereld thuis:

Als migranten bij de grens naar hun naam worden gevraagd

en of ze hun verhaal willen vertellen en wat hun in het leven uitdaagt:

een wereld zonder statushouders vol wereldburgers die het behaagt

met elkaar te werken, dansen en zingen … maar tot dan, al heb ik een eigen huis,

voel ik me ontheemd, in een verdeelde wereld, beneveld door geld en geweld,

belust op macht en middelen, terwijl de ware, schone en goede dingen verbleken en we vergeten echt mens met mensen te zijn.

Kende ik geen Angela, Viola en Henry, Greg, Chiquita en Michel, Maud, Mitra en Marianne, Robin en Tess om samen te spelen en te weten wat van waarde is,

dan zing ik liever met de vogels blij en grijs, wandel met geiten de bergen in – naïef als een kind in het paradijs.

[geïnspireerd op Rosa Luxemburgs ethos van wereldburgerschap]

Eerste feestelijke afronding: Opening tentoonstelling en presentatie boek Amor Mundi

Voor de feestelijke afronding in de Bibliotheek heeft spoken word artiest Angela Gilds een gedicht geschreven om voor te dragen in de Bibliotheek 28 september 2024:

Maritiem  terrein “Bijzonder Festijn”

Samenpraat,  levensdraad

Bijzondere reis, maakt je wijs

De hoofdlijnen van ons leven

Zijn ons bijgebleven

Samen lopen

Samen knopen

Samen zijn is zo fijn.

Wie ben ik, wie ben jij

Wij horen er allemaal bij

Zelfs schilder Vincent van Gogh

Herrinert zich de omgeving nog

Een plek van een nieuw begin

Een bijzonder reis

Hij was er midden in.

Met Wereldburgerschap

Zetten wij een stap

Naar verbinding en eenheid

Dat is wat ons verblijd

Samen boetseren

Om van elkaar te leren

Wat ons heeft geraakt

Een kunstwerk gemaakt.

Gezellig samen eten

De omgeving uitgemeten

Een kolossale plek

Een haven van vertrek

Tevens scholingsplek

Een broedplaats voor velen

Kruidentuin om te helen

Bijkomen in een groot hotel

Een wandeling door Maritiem doet ons zeer wel

Mooie ervaringen van verbinding in de verhogende trap

Wij gaan nu naar de afrondende stap

Wat fijn om divers en toch een te zijn

Telkens een verheugd samenzijn

Wereldburgerschap is zo fijn!

Tweede feestelijke afronding: met de bewoners van de Regenboog opvang

Op zaterdag 19 oktober 2024 vormde een hoopvol experiment de afronding van een jaar optrekken als ontwikkelgroep voor het maken van een intercultureel programma ten behoeve van de vraag: hoe kan er verbinding als wereldburgers ontstaan tussen mensen die dezelfde straten delen én afkomstig zijn uit voor elkaar vreemde culturen?

De muzische kracht van samen zingen bleek een brug te vormen met de bewoners van de Regenbooggroep, opvanglocatie Weesp! De kinderen van de uit oorlogsgebied gevluchte gezinnen gaven een Ukulele concert voor ons en Marianne Selleger liet alle aanwezigen al improviserend driestemmig zingen volgens de traditie van de Midden-Europese bergvolken, het oerjodelen.

Henry Muldrow van stichting Culturele Droomwevers zong met allen samen een Migranten Rap:

Migranten zijn daadwerkelijk ruwe diamanten.

Kijk en geniet van de vele mooie kanten.

Kun je mij vertellen waar we werkelijk thuishoren?

Alleen in het land waar we zijn geboren?

Onze woorden bereiken soms slechts dovemansoren.

Onze allermooiste dromen blijven dan bevroren.

Migranten zijn daadwerkelijk ruwe diamanten.

Kijk en geniet van de vele mooie kanten.

Nauwelijks behandeld als een ware medelander,

een vluchteling wordt vaak gezien als tegenstander.

Voortdurend blijft hij beschouwd als buitenlander,

ondanks dat hij waarden heeft, net als ieder ander.

Migranten zijn daadwerkelijk ruwe diamanten.

Kijk en geniet van de vele mooie kanten.

Migranten willen graag in dit land samen werken.

Als je goed kijkt, zal je dat ook kunnen merken.

Waarom zouden we deze wereldburgers beperken?

Integendeel: laten we hun dromen versterken.

Migranten zijn daadwerkelijk ruwe diamanten.

Kijk en geniet van de vele mooie kanten.

Compositie en zang: Dr. Dro

Muziek: Matthew May

Teksteditor: Jori Oosterwaal

Opname: Bart de Groot

Onthulling van het Kosmisch Ei: zingen en dansen met de bewoners van de Regenboog opvang

Met de onthulling van het Kosmisch Ei, het keramisch kunstwerk van Camile Smeets, en de Indonesische verstilde intense dans van Marianne Elbers is het project feestelijk afgerond: in de taal van de ziel door samen te eten, samen te zingen en samen te dansen!

Angela Gilds droeg haar Slotgedicht waardig voor en maakte voelbaar hoe de reis samen heeft geleid tot:

 Interculturele Verbinding

Onze zoektocht naar interculturele verbinding

Is een prachtige uitvinding

Eenheid in verscheidenheid

Zonder onderlinge strijd

Samengaan in muziek, zang en dans

Is de ultieme verbindingskans

Samen boetseren

Om van elkaar te leren

Jodelen en schilderkunst gemaakt

Prachtige beelden

Wat ons raakt

Samen drinken glazen klinken

Lekker eten niet vergeten

Zo gezellig is het saam

Ken elkaar bij de naam

Eenheid in verscheidenheid

Was te saam heel aangenaam

Vanuit verschillende hoeken

Intercultureel eenheid zoeken

Wij zijn naar elkaar toe gegroeid

De kracht van verscheidenheid boeit

Dank je wel Heidi, Maud, Camile, Marianne, Robin, Chiquita, Michel, Viola, Greg, Mitra, Tess en Henry!