De kosmopolis als werelddroom
Hoe kan de levenskunst voor wereldburgerschap daadwerkelijk beoefend worden met de oude wijsheid uit de vier windstreken: met de compassie en medemenselijkheid omdat er veel voor ons als wereldgemeenschap op het spel staat. Met spanningen, breuken, geweld en oorlogen lijkt wereldburgerschap even urgent als veraf, hoewel er zoveel wijsheid voor het oprapen ligt – op straat en in wijsheidstradities wereldwijd. Wat een paradox:
Hoe komt het dat tradities met filosofische en spirituele wijsheid een boodschap van liefde verkondigen en dat er toch, soms uit kwade maar vaak uit de beste bedoelingen, steeds strijd om het eigen gelijk ontstaat met (symbolisch en fysiek) geweld?
Hoe de goede lessen te trekken uit de geschiedenis van overheersing, uitbuiting van natuur en ‘natuurvolken’ en het slavernijverleden? De herdenking van het koloniale en slavernij verleden vormde de start — het Verleden Luik — vandaaruit ontwikkelden wij interculturele en kunstzinnige ‘recepturen’ — als luik van het Heden — en de cocreatieve stroom mondt uit in een intercultureel kunstzinnig experiment in samenwerking met de Regenbooggroep, opvanglocatie Weesp, als hoopvol luik van de Toekomst!
De kosmopolis als symfonie - tekening Mitra Muijen
Verleden luik
Als een nieuwjaarswens klinkt de quest-for-wisdom-werelddroom:
Is de wereld soms een symfonie
van dansende atomen?
In een oceaan vol AUM ॐ 唵
en kosmische harmonie!
Daar dansen wij een sarabande
rond de wildste dromen
in euforie: de Mede vloeit
met karmozijnen geuren
en kersen vol compassie —
is dit nostalgie?
Een werelddroom zo mooi en haast te zoet voor wie
realistisch is en in ‘t verleden leeft vol pijn
met zure azijn — oog om oog, tand om tand
wankelmoedig voor een dans met open hand
op het ritme van het hart … luister luister
hoor ‘t engelgezang en liefdesgefluister.
Is deze droom te utopisch of kunnen we beter leren dromen? Als QfWf-projectgroep volgen we de wijsheid van de Ghanese Sankofa vogel om eerst de lessen uit de geschiedenis op te halen!
Tijdens de start in de bibliotheek van Bussum op 21 oktober 2023 hebben we het gedicht van Erfan Pourmohammadi gezamenlijk gelezen, door de tekst door te geven langs alle aanwezigen waarbij steeds iemand een dichtregel voorlas.
Workshop-QFWF-Ontmoetingsdag-2023-foto-Michel-Odjo.
Onze grondrechten
Geïnspireerd door het gedicht “BARAYE” van Iraanse vrijheidsstrijder Shervin Hajiaghapour
Omwille mijn broer, jouw broer, al onze broeders
Omwille mijn zus, jouw zus, al onze zusters
Voor de kleurrechten
Voor geel, rood, wit, zwart
Voor ieder persoon met een hart
Voor het leven leren dansen zonder angst
Voor een mens die in geen kader past
Omwille mijn moeder, jouw moeder, al onze moeders
Voor de lichaamsrechten
Voor iedereen die waarde aan iedereen hechtte
Voor mensen die voor emancipatie vochten
Voor de verloren talenten en hun wensen
Voor de onbekende namen in club “het beste”
Omwille mijn vader, jouw vader, al onze vaders
Voor iedereen die vocht tegen fascisme en andere daders
Voor hun leeftijdsrechten
Voor hun eer, trots en rimpels
Voor hun herinneringen, al iets simpels
Omwille het , deze, dat
Voor de bestaansrechten
Voor onze moederaarde zonder moeder
Voor ontbossingen, klimaatveranderingen, uitgestorven dieren
Voor hongernood en vluchtelingen zonder papieren
Voor de vervuilde lucht
Voor drinkwater die zuiverheid zucht
Voor alle bloemen en dieren in gevangenis
Voor de rechten van wat er zal komen en wat er al is
Omwille de volgende generatie
Voor de ademrechten
Voor alle stembanden zonder stem
Voor geen verschil tussen haar en hem
Voor onze imperfectie en beperkingen
Voor onze twijfels en bedenkingen
Voor het einde van verplichte paradijs
Voor naastenliefde als de hoogste prijs
Omwille eenheid en saamhorigheid
Voor de denkrechten
Voor God, Koran, Bijbel en Thora
Voor moeder Theresa, Mahatma Gandhi en Nelson Mandela
Voor de gevangengenomen denkers
Voor vrijheid en gelijkheidsvechters
Omwille mijn zoon, jouw zoon, onze zonen
Omwille mijn dochter, jouw dochter, al onze dochters
Nee nee nee
Omwille mijn kind, jouw kind, al onze kinderen
Voor de genderrechten
Voor een meisje die wenste dat ze een jongen was
Voor een jonge die in een verkeerd lichaam geboren was
Voor LHBTIQ plus-ers, voor de cisgenders
Voor een gendervrije paspoort
nee nee nee
Voor überhaupt geen paspoort bij de poort
Omwille al deze eindeloze “voor-en”
Voor alle verbroken ketenen
Voor de vechters die gelijke kansen ontkennen
Voor pronouns zij/ hij/ die
Voor mij/ jou/ ons
Rond de tafel samen een gedicht schrijven - foto Marc Broens
Heden luik
Op de Ontmoetingsdag op 21 april in De Kapel in Bilthoven heeft Erfan Pourmohammadi zijn gedicht over wereldburgerschap in mythische beelden voorgedragen:
Het adres
Net voor de zonsopkomst vroeg de berg aan de wind
Waar is het huis van inclusie?
de zon schonk een takje licht aan de duisternis
En wees de verte aan
Jij gaat richting de vallei van onwetendheid
Wind liet in verte een huis zien en zei
Net naast dat huisje is een lokale weg
Een mooie weg die groener is dan alle groene
Daar ga je de waarheden uitdagen
Vervolgens ga je naar het einde van het steegje
Achter een paar keren vallen en opstaan
In het verlengen van imperfectie
neem je een bocht naar de eerlijkheid
en net twee stappen voor de eenzaamheid
Stop je bij de fontein van de naastenliefde
Zoek saamhorigheid op in het grotere geheel
En blijf jouw moment afwachten
zodra je vlinders in jouw buik voelt
Eet de vrucht “harmonie” van de en/en boom
In de vloeiende intimiteit van het moment
alleen dan kan jij helder zien waar inclusie is
Net naast dat huisje, begin van de weg, waar een lokale weg was,
Een mooie weg die nu even groen is dan alle andere groene
In dat steegje, tussen jouw huisje en het huis van je reisgenoten.
Erfan Pourmohammadi draagt zijn gedicht voor
De eerste bijeenkomst: dialogeren, verbeelden, verklanken van werelddromen
Angela Gilds heeft op deze dag een Spoken Word uitgesproken als terugblik op de bijeenkomst met de QfWf-projectgroep ‘Wereldburgerschap van de straat’:
Woordenkaart ‘Wereldburgerschap’
Een heel mooi streven
Om voor te leven
De keus te maken
Elkaar positief te raken
Ik zie jou
En jij ziet mij
Uniek dat jij bent
Nooit eerder gekend
Samen connecten
Met mooie effecten
Een gevarieerd tafelgesprek
Aan treffende woorden is geen gebrek
Wij zijn heel verschillend
En toch één
In open denken en energie
Hebben wij veel gemeen
Met kletskoek, drank, pen en papier
Vinden wij een manier
Om samen een woordboom te maken
Een woordboom die leeft
En kernwoorden geeft
Een prachtig resultaat
Een woordenwolk die staat
Onze gevarieerde woordenkaart
Een ieder kan zijn route kiezen
Je kan winnen noch verliezen
Het avontuur staat open
Om jouw wensroute te lopen
Heel veel succes
Met deze inspirerende les!
En Robin Stemerding uit de projectgroep vindt als geen ander woorden om dat spannende gezamenlijke begin te laten voelen: het maken van ‘iets’ samen, zonder het resultaat van te voren te weten…met een samenwerkingspartner, die we nog gaan ontmoeten!
Het wachten waard
We wachten op een begin,
een gezamenlijk begin.
we brengen deze tijd samen door,
met geduld op wat wil gebeuren,
in afwachting op wat zich tonen wil.
Hoezo effectiviteit en behaalde doelen?
Deze gelegenheid hebben we niet vaak.
We laten de tijd,
gedeelde tijd
we laten het de ruimte,
en staan open.
De Woordenkaart als start voor het verwoorden en verbeelden van een gezamenlijke werelddroom
De tweede bijeenkomst: Spiraliseren en Crealiseren
Een zeer krachtige tweede bijeenkomst van de QfWf-projectgroep ‘Wereldburgerschap van de straat’ in Amsterdam op 1 juni 2024 met een zangworkshop onder leiding van Marianne Selleger. Dit leidde tot vurig enthousiasme en verbinding als groep. In twee- en drietallen ontstonden er spontaan levensliederen als wereldburgers:
Spiraliseren
Is het tij samen keren
Geen eind en geen begin
We zitten er samen in
Samen kunnen we streven
Naar een mooier leven
Samen kunnen we streven
Naar een mooier leven
En:
Het kosmische ei dat maakt zo blij,
Je blijft er buiten, maar hoort erbij
Je gooit je er in, ook al heb je geen zin,
Je vind jezelf en voelt je zo oneindig vrij en blij
En:
Dansen met elkaar, dat raakt een snaar
jij en ik, wereldburgers met elkaar …
Tweede bijeenkomst Wereldburgerschap van de straat - foto Greg Suffanti
De derde bijeenkomst: Wandeling op het Marineterrein in de Wereldstad
Fijn hoe Angela Gilds weer een gedicht heeft voorgedragen, die de creatieve flow met elkaar heeft laten droomstromen van de tweede naar de derde bijeenkomst!
Vocale Ultieme Verbinding
Blijdschap, vrijheid, kracht
Is wat ons samenbracht
Heel veel positieve energie
Is wat ik constant zie
Samen staan wij sterk
Duo en trio werk
Woorden als Zeker Weten
Niet Meer Weten
Liefde, Kracht en Hart
Niet vergeten!
Samen dansen
Gaat heel goed
Samen streven
Naar een mooier leven
Het Kosmische Ei
Je blijft erbij
Je vindt jezelf
Oneindig vrij en blij
Spiraliseren
Samen proberen
Crealiseren in een beeld
Passende muziek erbij
Maakt ons allen reuze blij
Klink de glazen
Niet verbazen
Hoe gezellig het einde is
Broodje kaas
Water vaas
Leuke tijd
Die ons verblijd
Geef het door
Ga ervoor
Zingen wij in koor
Ach laat ons luisteren
Vreedzaam en met respect
Ach laat ons leven
Samen met elkaar
Angela Gilds en Robin Stemerding dragen hun gedichten voor
Op deze derde bijeenkomst zijn de lijnen van het verbeelden, verwoorden en verklanken letterlijk en van binnenuit samen gekomen! Robin Stemerding heeft het spontane plezier en het fragiele proces van het weven aan gedeelde werelddromen als interculturele gemeenschap door samen te zingen, verbeelden en iets te maken in woorden gevat:
Het geluk van vraag en antwoord
Ergens wordt iets uitgedrukt,
Ergens wordt iets gehoord,
Ergens wordt iets uitgedrukt,
Ergens wordt iets gezien,
Iets wordt herkend,
Een lach verschijnt.
We drukken uit,
horen, luisteren, kijken, zien.
We antwoorden.
De vreugde van ontmoeten.
We weten dat we elkaar horen en zien,
Een bevestiging van mogen zijn.
Levenslijnen maken na de wandeling over Marineterrein - foto Michel Odjo
Toekomst luik
Hoe hoopvol de toekomst in te gaan — naar de wijsheid van de Ghanese Sankofa Vogel turend in het verleden om daar op te halen wat er is blijven liggen:
´Se wo were fi na wosankofa a yenkyi´!
Wereldburgerschap als oproep de ander als ander te erkennen en niet als meer of minder ‘van ons’. Staande op die morele grond is er hoop voor de toekomst! Echter, met spanningen, breuken, geweld en oorlogen lijkt wereldburgerschap even urgent als veraf.
Hoe te leren uit de geschiedenis van (de)kolonisering? Van belang is een kritisch historisch bewustzijn om de eeuwenlang ingesleten patronen van culturele onder- en bovenschikking, processen van sociale in- en uitsluiting en de ‘onzichtbare’ neerbuigende bejegening in het dagelijks leven te doorzien en om te buigen naar …. wereldburger van de straat!
Wij delen de straten van onze wijk en accepteren wel de uitwerpsels van onze viervoetige huisgenoten die stad vervuilen — terwijl we de vreemde ander, die ons de beste levenslessen kan leren, weg willen hebben – de vreemdeling, randfiguur, zot, buitenlander, zwerver, junk, of queer persoon. Hoe onze eigen angsten en hebzucht niet op de ander te projecteren, maar deze anders te láten zijn?!
Zijn wij niet allemaal nomaden?
Wie ben ik?
Een wezen op twee voeten, dat door de wereld wandelt …
waar wolken zich samenpakken en mensentranen zijn.
Voel ik me thuis in een wereld verscheurd door venijn,
waar je met een document moet bewijzen welkom te zijn
en ongedocumenteerden als paria worden behandeld?
Neen, pas als mensen als mens welkom zijn, voel ik me in de wereld thuis:
Als migranten bij de grens naar hun naam worden gevraagd
en of ze hun verhaal willen vertellen en wat hun in het leven uitdaagt:
een wereld zonder statushouders vol wereldburgers die het behaagt
met elkaar te werken, dansen en zingen … maar tot dan, al heb ik een eigen huis,
voel ik me ontheemd, in een verdeelde wereld, beneveld door geld en geweld,
belust op macht en middelen, terwijl de ware, schone en goede dingen verbleken en we vergeten echt mens met mensen te zijn.
Kende ik geen Angela, Viola en Henry, Greg, Chiquita en Michel, Maud, Mitra en Marianne, Robin en Tess om samen te spelen en te weten wat van waarde is,
dan zing ik liever met de vogels blij en grijs, wandel met geiten de bergen in – naïef als een kind in het paradijs.
[geïnspireerd op Rosa Luxemburgs ethos van wereldburgerschap]
QfWf-kernkring-Soul-Circle jaarthema Wereldburgerschap
Eerste feestelijke afronding: Opening tentoonstelling en presentatie boek Amor Mundi
Voor de feestelijke afronding in de Bibliotheek heeft spoken word artiest Angela Gilds een gedicht geschreven om voor te dragen in de Bibliotheek 28 september 2024:
Maritiem terrein “Bijzonder Festijn”
Samenpraat, levensdraad
Bijzondere reis, maakt je wijs
De hoofdlijnen van ons leven
Zijn ons bijgebleven
Samen lopen
Samen knopen
Samen zijn is zo fijn.
Wie ben ik, wie ben jij
Wij horen er allemaal bij
Zelfs schilder Vincent van Gogh
Herrinert zich de omgeving nog
Een plek van een nieuw begin
Een bijzonder reis
Hij was er midden in.
Met Wereldburgerschap
Zetten wij een stap
Naar verbinding en eenheid
Dat is wat ons verblijd
Samen boetseren
Om van elkaar te leren
Wat ons heeft geraakt
Een kunstwerk gemaakt.
Gezellig samen eten
De omgeving uitgemeten
Een kolossale plek
Een haven van vertrek
Tevens scholingsplek
Een broedplaats voor velen
Kruidentuin om te helen
Bijkomen in een groot hotel
Een wandeling door Maritiem doet ons zeer wel
Mooie ervaringen van verbinding in de verhogende trap
Wij gaan nu naar de afrondende stap
Wat fijn om divers en toch een te zijn
Telkens een verheugd samenzijn
Wereldburgerschap is zo fijn!
Henry Muldrow zingt zijn lied voor
Tweede feestelijke afronding: met de bewoners van de Regenboog opvang
Op zaterdag 19 oktober 2024 vormde een hoopvol experiment de afronding van een jaar optrekken als ontwikkelgroep voor het maken van een intercultureel programma ten behoeve van de vraag: hoe kan er verbinding als wereldburgers ontstaan tussen mensen die dezelfde straten delen én afkomstig zijn uit voor elkaar vreemde culturen?
De muzische kracht van samen zingen bleek een brug te vormen met de bewoners van de Regenbooggroep, opvanglocatie Weesp! De kinderen van de uit oorlogsgebied gevluchte gezinnen gaven een Ukulele concert voor ons en Marianne Selleger liet alle aanwezigen al improviserend driestemmig zingen volgens de traditie van de Midden-Europese bergvolken, het oerjodelen.
Henry Muldrow van stichting Culturele Droomwevers zong met allen samen een Migranten Rap:
Migranten zijn daadwerkelijk ruwe diamanten.
Kijk en geniet van de vele mooie kanten.
Kun je mij vertellen waar we werkelijk thuishoren?
Alleen in het land waar we zijn geboren?
Onze woorden bereiken soms slechts dovemansoren.
Onze allermooiste dromen blijven dan bevroren.
Migranten zijn daadwerkelijk ruwe diamanten.
Kijk en geniet van de vele mooie kanten.
Nauwelijks behandeld als een ware medelander,
een vluchteling wordt vaak gezien als tegenstander.
Voortdurend blijft hij beschouwd als buitenlander,
ondanks dat hij waarden heeft, net als ieder ander.
Migranten zijn daadwerkelijk ruwe diamanten.
Kijk en geniet van de vele mooie kanten.
Migranten willen graag in dit land samen werken.
Als je goed kijkt, zal je dat ook kunnen merken.
Waarom zouden we deze wereldburgers beperken?
Integendeel: laten we hun dromen versterken.
Migranten zijn daadwerkelijk ruwe diamanten.
Kijk en geniet van de vele mooie kanten.
Muziek: Matthew May
Teksteditor: Jori Oosterwaal
Opname: Bart de Groot
Angela Gilds draagt haar gedicht voor
Onthulling van het Kosmisch Ei: zingen en dansen met de bewoners van de Regenboog opvang
Met de onthulling van het Kosmisch Ei, het keramisch kunstwerk van Camile Smeets, en de Indonesische verstilde intense dans van Marianne Elbers is het project feestelijk afgerond: in de taal van de ziel door samen te eten, samen te zingen en samen te dansen!
Angela Gilds droeg haar Slotgedicht waardig voor en maakte voelbaar hoe de reis samen heeft geleid tot:
Interculturele Verbinding
Onze zoektocht naar interculturele verbinding
Is een prachtige uitvinding
Eenheid in verscheidenheid
Zonder onderlinge strijd
Samengaan in muziek, zang en dans
Is de ultieme verbindingskans
Samen boetseren
Om van elkaar te leren
Jodelen en schilderkunst gemaakt
Prachtige beelden
Wat ons raakt
Samen drinken glazen klinken
Lekker eten niet vergeten
Zo gezellig is het saam
Ken elkaar bij de naam
Eenheid in verscheidenheid
Was te saam heel aangenaam
Vanuit verschillende hoeken
Intercultureel eenheid zoeken
Wij zijn naar elkaar toe gegroeid
De kracht van verscheidenheid boeit
Dank je wel Heidi, Maud, Camile, Marianne, Robin, Chiquita, Michel, Viola, Greg, Mitra, Tess en Henry!
